رادیوگرافی دندان یک روش تصویربرداری با اشعه ایکس است که برای تشخیص مشکلات دندانی مانند پوسیدگی، عفونت و تومورهای پنهان استفاده میشود. این تصویربرداری به دندانپزشک کمک میکند تا ساختار داخلی دندان و استخوان فک را مشاهده کند تا از این طریق برنامهریزی دقیقی برای درمان انجام دهد. توجه داشته باشید که رادیوگرافی دندان به صورت سریع و بدون درد انجام شده و میتواند نواحی پنهانی را که در معاینات عادی دیده نمیشوند را آشکار سازد.
انواع رادیوگرافی دندان
رادیوگرافی دندان به دو دسته داخل دهانی و خارج دهانی تقسیم بندی می شوند.
داخل دهانی
در این رادیوگرافی تصویر با استفاده از یک فیلم یا سنسور در داخل دهان گرفته می شود که به صورت پری اپیکال و بایت وینگ تهیه می شوند. در رادیوگرافی پری اپیکال در واقع از نوک تاج تا انتهای ریشه دندان، همچنین استخوان و بافت های اطراف قابل مشاهده هستند. اما در رادیوگرافی بایت وینگ تنها بر روی تاج دندان های فک بالا و پایین در فواصل بین دندانی قابل رویت هستند و به همین دلیل رادیوگرافی بایت وینگ بیشتر برای تشخیص پوسیدگی های بین دندانی و همچنین برای تشخیص بیماری های پریودنتال، میزان استخوان بین دندان ها و نیز برای تشخیص تجمع کلسیم مورد استفاده قرار میگیرد.
در این رادیوگرافی می توان پوسیدگی ها و حفرات کوچک بین دندانی را تشخیص دهیم، بنابراین قبل از آنکه بسیار پیشرفت کنند، به راحتی با انجام درمان های ترمیمی، می توانیم مانع از گسترش پوسیدگی دندان شویم. همچنین برای تشخیص پوسیدگی های ثانویه در زیر پرکردن های قدیمی و همچنین میزان تحلیل استخوان در مراحل مختلف بیماری های پریودنتال رادیوگرافی های بایت وینگ بسیار کمک کننده هستند.
خارج دهان
رادیوگرافی های خارج دهانی یا پانورامیک در خارج دهان انجام شده و دستگاه رادیوگرافی حول سر بیمار می چرخد و تصویری به دندانپزشک میدهد که در واقع یک نمای کامل از هر دو فک بالا و پایین داشته باشد. همچنین مفصل گیجگاهی فکی کاملا در این کلیشه قابل رویت است.
به طور مثال؛ ارتباط دندانها، وجود کیست یا تومور، وجود دندان های نهفته، وضعیت دندان های عقل، کمبود دندانها، وجود دندانهای اضافی و در رابطه با اطفال، وضعیت رویش دندان ها را بررسی کنیم و همچنین وضعیت سینوس فکی در این کلیشه کاملاً قابل رویت است.
سایر رادیوگرافی های خارج دهانی، رادیوگرافی سه بعدی است که بیشتر برای اندازه گیری ابعاد استخوان قبل از درمان های ایمپلنت دندان و یا جراحی تومور مورد استفاده قرار می گیرند.
کاربرد رادیوگرافی در دندانپزشکی
رادیوگرافی دستگاهی است که در تشخیص و درمان بسیار کمک کننده و با ارزش می باشد. توصیه می شود هنگامی که بهترین دندانپزشک شما را برای انجام رادیوگرافی هدایت می نماید، نسبت به آن تردیدی نداشته باشید. عوارض احتمالی اشعه ایکس نسبت به فوایدی که رادیوگرافی در طرح درمان داشته باشد، نادیده گرفته شود.
به طور مثال؛ در سنین بین شش تا دوازده سال، که بازه رویش دندان های دائمی است و به تدریج دندان های دائمی جایگزین دندان های شیری می شوند. علاوه بر اینکه این کار می تواند در تشخیص پوسیدگی دندان ها کمک نمایید، می تواند اختلالی در روند تکامل رویش پیش می آید، از جمله: اشتباه در مسیر رویش یا وجود دندان اضافه، فقدان دندان و مسائلی از این قبیل را مشخص نمایید و با یک ارجاع و درمان به موقع می توانیم از بروز درمان های پیچیده در سنین بالاتر پیشگیری نماییم.
رادیوگرافی دندان چگونه انجام می شود؟
رادیوگرافی دندان با استفاده از دستگاهی که اشعه ایکس تولید میکند، انجام میشود. ابتدا بیمار بر روی صندلی قرار میگیرد و تکنسین از او میخواهد که در وضعیت مناسب و ثابت بماند. سپس یک پوشش محافظ، مانند پیشبند سربی، بر روی بدن بیمار قرار میگیرد تا از بخشهای حساس در برابر اشعه محافظت کند. در صورت استفاده از رادیوگرافی داخل دهانی، یک فیلم یا سنسور کوچک در داخل دهان بیمار قرار داده میشود. دستگاه رادیوگرافی سپس به سمت دندانها تنظیم شده و تصاویر در عرض چند ثانیه ثبت میشوند. این فرآیند سریع و بدون درد است.
نکاتی که باید قبل از رادیوگرافی دندان بدانید!
✳️ پیش از انجام رادیوگرافی دندان، دندانپزشک شما باید نیاز به این تصویربرداری را تایید کند و دلایل آن را توضیح دهد.
✳️ اگر باردار هستید یا احتمال بارداری دارید، حتماً این موضوع را به دندانپزشک یا تکنسین رادیولوژی اطلاع دهید، زیرا استفاده از اشعه ایکس در دوران بارداری می تواند خطراتی برای جنین داشته باشد.
✳️ برای محافظت از قسمتهای حساس بدن، مانند تیروئید و اندامهای تولیدمثل، از پیشبند سربی استفاده میشود. اطمینان حاصل کنید که تکنسین این محافظت را فراهم کند.
✳️ قبل از رادیوگرافی، از داشتن وسایل فلزی مانند جواهرات یا عینک در دهان یا نزدیک آن خودداری کنید، زیرا در کیفیت تصویر اختلال ایجاد کنند.
✳️ چندین نوع رادیوگرافی دندان وجود دارد از دندانپزشک خود بپرسید که کدام نوع برای شما مناسب است و هدف از انجام آن چیست.
✳️ رادیوگرافی دندان روشی سریع و بدون درد است. اگر اضطراب دارید، میتوانید پیش از شروع کار از تکنسین یا دندانپزشک بخواهید مراحل کار را برایتان توضیح دهند تا احساس راحتی بیشتری کنید.
مدت زمان انجام رادیوگرافی دندان
مدت زمان انجام رادیوگرافی دندان بسیار کوتاه است و معمولاً بین ۵ تا ۱۵ دقیقه طول میکشد. این زمان بسته به نوع رادیوگرافی (مانند رادیوگرافی بایتوینگ، پری آپیکال یا پانورامیک) و تعداد تصاویر مورد نیاز میتواند متفاوت باشد. در رادیوگرافیهای ساده، تنها چند دقیقه برای گرفتن تصاویر کافی است، اما در روشهای پیچیدهتر مانند پانورامیک که تصویر کلی از دهان و فک گرفته میشود، به طبع زمان کمی بیشتر خواهد بود.
هزینه رادیوگرافی دنداندر مشهد
از آنجایی که مقدمه هر کاری بر روی دندان گرفتن رادیوگرافی و عکس از دندان است، این عمل توسط بسیاری از بیمه ها از جمله تامین اجتماعی و بیمه تکمیلی تحت پوشش است. قیمت رادیوگرافی دندان opg با بیمه تامین اجتماعی بسیار کمتر می شود و با بیمه تکمیلی نیز می توان رایگان این تصویر برداری را انجام داد.
همچنین قیمت رادیوگرافی دندان با توجه به اینکه قصد انجام چه کاری بر روی دندان دارید و کدام نوع از رادیوگرافی را انجام میدهید، متفاوت می باشد. به طوری که هر یک از انواع رادیوگرافی های زیر دارای قیمت های متفاوتی است:
- توموگرافی 3 بعدی یا CBCT
- سیالوگرافی یا (Sialography)
- رادیوگرافی پری اپیکال یا (Periapical)
- رادیوگرافی اکلوزال یا (Occlusal)
- عکس بایت وینگ دندان (Bitewing)
سوالات متداول رادیوگرافی دندان
در حقیقت ما هر روز در معرض پرتوهای کیهانی هستیم و خاصیت مانند اشعه ایکس دارند و بدون آنکه متوجه باشیم، آن ها را دریافت می کنیم. همچنین عبور از گیت های اشعه ایکس در فرودگاه ها مقدار زیادی از این اشعه وارد بدن انسان می شود. بنابراین میزان اشعه ایکس دندانپزشکی در مقایسه با پرتوهای کیهانی که هر روز در معرض آن قرار داریم بسیار پایین تر می باشد.
به طور مثال؛ میزان دوز اشعه ای که در هر چهار عدد رادیوگرافی داخل دهانی بدن دریافت میکند، معادل یک روز اشعه کیهانی است که ما دریافت میکنیم و یک رادیوگرافی پانورامیک خارجی داخلی حدودا دو برابر یعنی معادل دو روز اشعه کیهانی، اشعه به بدن انسان وارد می نماید. در نهایت بگوییم، فواید حاصل از این رادیوگرافی ها قابل مقایسه با اشعه های کیهانی نیست. هنگام تابش اشعه رادیوگرافی می توانیم از وسایل حافظتی مانند: گردنبند های سربی یا روپوش های سربی استفاده کنیم. زنان باردار در صورت آنکه نیاز باشد که تحت شرایط خاصی اشعه دریافت کنند، با استفاده از روپوش سربی مجاز هستیم، اما بهتر است تا حدالامکان تجویز نگردد.
مقدار اشعهای که در رادیوگرافی دندان استفاده میشود بسیار کم و ایمن است. به علاوه، تکنسینها از محافظهایی مانند پیشبند سربی برای کاهش اثرات اشعه استفاده میکنند. با این حال، اگر باردار هستید، باید این موضوع را به پزشک اطلاع دهید.
این بستگی به شرایط دندانی و سلامتی دهان شما دارد. برخی افراد هر چند سال یک بار به رادیوگرافی نیازدارند، در حالی که دیگران ممکن است به دلیل درمانهای خاص یا مشکلات دندانی، نیاز به انجام مکرر داشته باشند. دندانپزشک شما بر اساس وضعیت شما زمانبندی مناسب را تعیین میکند.
در نهایت…
در نتیجه باید اشاره کنیم که رادیوگرافی دندان یکی از مهمترین ابزارهای تشخیصی در دندانپزشکی است که به پزشک کمک میکند تا مشکلات پنهان دندان و فک را بهدقت شناسایی و درمان کند. این روش ایمن، سریع و بدون درد است و در انواع مختلفی مانند بایتوینگ، پری آپیکال و پانورامیک ارائه میشود. با استفاده از رادیوگرافی، دندانپزشکان میتوانند پوسیدگیها، عفونتها و مشکلات فکی را در مراحل ابتدایی تشخیص دهند و از پیشرفت بیماری جلوگیری کنند.
دکتر یگانه موسوی زاده
متولد ۱۳۴۷ تهران
دانش اموخته دانشکده دندانپزشکی مشهد ( علوم پزشکی مشهد ) فارغ التحصیل ۱۳۷۲
۰ Comments