رادیوگرافی دندان در دندانپزشکی مانند بسیاری از موارد پاراکلینیک می تواند در تشخیص و همچنین انتخاب درمان مناسب در روند بهبود فرد نقش بسزایی داشته باشد.
امروزه اکثریت افراد از اثرات مضر آن در دندانپزشکی آگاهی دارند، هنگامی رادیوگرافی دندان برای آن ها تجویز می شود، ممکن است تردید کنند، اما اگر فواید حاصل از آن را در برابر عوارض احتمالی آن آگاهی داشته باشید، نسبت به آن تردید نمی کنید.
یافته های حاصل از رادیوگرافی در تشخیص و انتخاب روش درمانی مناسب و صحیح و همچنین کاهش زمان درمان اهمیت فوق العاده ای دارد. بسیاری از مشکلات دهان و دندان که با معاینات معمول قابل رویت و تشخیص نیستند با استفاده از این تکنولوژی کاملاً قابل دست یابی و تشخیص هستند و به ما کمک می کنند تا درمان فرد به بهترین نحو و تحت کنترل قرار بگیرد و فرد زمان و هزینه کمتری صرف کنیم.
انواع رادیوگرافی دندان
رادیوگرافی دندان به دو دسته داخل دهانی و خارج دهانی تقسیم بندی می شوند.
داخل دهانی
رادیوگرافی داخل دهانی تصویر با استفاده از یک فیلم یا سنسور در داخل دهان گرفته می شود، به صورت پری اپیکال و بایت وینگ تهیه می شوند. در رادیوگرافی پری اپیکال در واقع از نوک تاج تا انتهای ریشه دندان، همچنین استخوان و بافت های اطراف قابل مشاهده هستند.
اما در رادیوگرافی بایت وینگ تنها بر روی تاج دندان های فک بالا و پایین در فواصل بین دندانی قابل رویت هستند و به همین دلیل رادیوگرافی بایت وینگ بیشتر برای تشخیص پوسیدگی های بین دندانی و همچنین برای تشخیص بیماری های پریودنتال، میزان استخوان بین دندان ها و نیز برای تشخیص تجمع کلسیم مورد استفاده قرار میگیرد.
در این رادیوگرافی می توان پوسیدگی ها و حفرات کوچک بین دندانی را تشخیص دهیم، بنابراین قبل از آنکه بسیار پیشرفت کنند، به راحتی با انجام درمان های ترمیمی، می توانیم مانع از گسترش پوسیدگی دندان و نیاز به درمانهای پیچیده تر مانند معالجه ریشه کنیم. همچنین برای تشخیص پوسیدگی های ثانویه در زیر پرکردن های قدیمی و همچنین میزان تحلیل استخوان در مراحل مختلف بیماری های پریودنتال رادیوگرافی های بایت وینگ بسیار کمک کننده هستند.
خارج دهان
رادیوگرافی های خارج دهانی یا پانورامیک در این نوع رادیوگرافی فیلم در خارج دهان هست و دستگاه رادیوگرافی حول سر بیمار می چرخد و تصویری به دندانپزشک میدهد که در واقع یک نمای پانورامیک و یا چشم انداز کامل از هر دو فک بالا و پایین است. همچنین مفصل گیجگاهی فکی کاملا در این کلیشه قابل رویت است و بسیاری از یافتهها را می توانید در این کلیشه رادیوگرافی رویت نمایید.
به طور مثال؛ ارتباط دندانها، وجود کیست یا تومور، وجود دندان های نهفته، وضعیت دندان های عقل، کمبود دندانها، وجود دندانهای اضافی و در رابطه با اطفال میتوانیم وضعیت رویش دندان ها را بررسی کنیم و همچنین وضعیت سینوس فکی در این کلیشه کاملاً قابل رویت است.
سایر رادیوگرافی های خارج دهانی، رادیوگرافی سه بعدی است که بیشتر برای اندازه گیری ابعاد استخوان قبل از درمان های ایمپلنت یا کاشت دندان و یا جراحی تومور مورد استفاده قرار می گیرند.
آیا اشعه دندانپزشکی مضر است؟
یکی از سوالات رایجی که مراجعان از دندانپزشک می پرسند، این است که آیا اشعه دندانپزشکی برای بدن ضرر دارد؟
در حقیقت ما هر روز در معرض پرتوهای کیهانی هستیم و خاصیت مانند اشعه ایکس دارند و بدون آنکه متوجه باشیم، آن ها را دریافت می کنیم. همچنین عبور از گیت های اشعه ایکس در فرودگاه ها مقدار زیادی از این اشعه وارد بدن انسان می شود. بنابراین میزان اشعه ایکس دندانپزشکی در مقایسه با پرتوهای کیهانی که هر روز در معرض آن قرار داریم بسیار پایین تر می باشد.
به طور مثال؛ میزان دوز اشعه ای که در هر چهار عدد رادیوگرافی داخل دهانی بدن دریافت میکند، معادل یک روز اشعه کیهانی است که ما دریافت میکنیم و یک رادیوگرافی پانورامیک خارجی داخلی حدودا دو برابر یعنی معادل دو روز اشعه کیهانی، اشعه به بدن انسان وارد می نماید. در نهایت بگوییم، فواید حاصل از این رادیوگرافی ها قابل مقایسه با اشعه های کیهانی نیست. هنگام تابش اشعه رادیوگرافی می توانیم از وسایل حافظتی مانند: گردنبند های سربی یا روپوش های سربی استفاده کنیم.
زنان باردار در صورت آنکه نیاز باشد که تحت شرایط خاصی اشعه دریافت کنند، با استفاده از روپوش سربی مجاز هستیم، اما بهتر است تا حدالامکان تجویز نگردد.
کاربرد رادیوگرافی در دندانپزشکی
رادیوگرافی دستگاهی است که در تشخیص و درمان بسیار کمک کننده و با ارزش می باشد. توصیه می شود هنگامی که بهترین دندانپزشک شما را برای انجام رادیوگرافی هدایت می نماید، نسبت به آن تردیدی نداشته باشید. عوارض احتمالی اشعه ایکس نسبت به فوایدی که رادیوگرافی در طرح درمان داشته باشد، نادیده گرفته شود.
به طور مثال؛ در سنین بین شش تا دوازده سال، که بازه رویش دندان های دائمی است و به تدریج دندان های دائمی جایگزین دندان های شیری می شوند. علاوه بر اینکه این کار می تواند در تشخیص پوسیدگی دندان ها کمک نمایید، می تواند اختلالی در روند تکامل رویش پیش می آید، از جمله: اشتباه در مسیر رویش یا وجود دندان اضافه، فقدان دندان و مسائلی از این قبیل را مشخص نمایید و با یک ارجاع و درمان به موقع می توانیم از بروز درمان های پیچیده در سنین بالاتر پیشگیری نماییم.
همچنین قبل از انجام هرگونه اعمال درمانی و زیبایی دندان مانند ارتودنسی، ایمپلنت، کامپوزیت و… رادیوگرافی دندان انجام می شود.
قیمت رادیوگرافی دندان
از آنجایی که مقدمه هر کاری بر روی دندان گرفتن رادیوگرافی و عکس از دندان است، این عمل توسط بسیاری از بیمه ها از جمله تامین اجتماعی و بیمه تکمیلی تحت پوشش است. قیمت رادیوگرافی دندان opg با بیمه تامین اجتماعی بسیار کمتر می شود و با بیمه تمیلی نیز می توان رایگان این تصویر برداری را انجام داد.
همچنین قیمت رادیوگرافی دندان با توجه به اینکه قصد انجام چه کاری بر روی دندان دارید و کدام نوع از رادیوگرافی را انجام میدهید، متفاوت می باشد. به طوری که هر یک از انواع رادیوگرافی های زیر دارای قیمت های متفاوتی است:
- توموگرافی 3 بعدی یا CBCT
- سیالوگرافی یا (Sialography)
- رادیوگرافی پری اپیکال یا (Periapical)
- رادیوگرافی اکلوزال یا (Occlusal)
- عکس بایت وینگ دندان (Bitewing)
کلام پایانی
کار کردن بدون رادیوگرافی دندان همانند راه رفتن با چشمان بسته است، ممکن است به مقصد برسیم اما در مسیر احتمال خطا وجود دارد و این اشتباه یا خطا منجر به شکست درمان، عوارض، طولانی تر شدن درمان و همچنین افزایش مراجعات و اتلاف وقت و هزینه شود.
و با به خطر افتادن سلامت دهان و دندان ریسک بزرگی را پذیرا شویم. لذا در صورت آنکه دندانپزشک برای شما رادیوگرافی دندان را تجویز می نمایید، برای آن است که فواید بیشتری نسبت به عوارض و خطرات احتمالی ناشی از اشعه نصیب شما شود.
دکتر یگانه موسوی زاده
متولد ۱۳۴۷ تهران
دانش اموخته دانشکده دندانپزشکی مشهد ( علوم پزشکی مشهد ) فارغ التحصیل ۱۳۷۲
۰ دیدگاه