انواع روش های رادیوگرافی دندان

عکسبرداری و رادیو گرافی به منظور تشخیص و بررسی انواع اختلالات دهان و دندان صورت می گیرد. نکته حائز اهمیت در این حیطه این است که رادیوگرافی تنها برای درمان بیماری های دهان و دندان نیست بلکه برای انجام دندانپزشکی زیبایی نمنند ایمپلنت، لمینیت، ارتودنسی و.. نیز عکسبرداری صورت می گیرد. در این مقاله به بررسی انواع رادیوگرافی می پردازیم.

انواع رادیوگرافی دندان با تصویربرداری خارج دهانی

در رادیو گرافی خارج دهانی دستگاهی به دور سر می چرخد تا عکس برداری انجام شود. انواع رادیوگرافی دندان شامل روش های مختلفی است که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم.

رادیوگرافی دندان پانورامیک

این نوع از انواع رادیوگرافی دندان از دوز بسیار کمی از اشعه یونیزان برای گرفتن عکس از کل دهان استفاده می شود. معمولاً توسط دندانپزشکان و جراحان دهان برای درمان پروتز، بریس، کشیدن و ایمپلنت و همچنین تشخیص دندان های آیب دیده و رویش دندان های عقل استفاده می شود. طی انجام این رادیوگرافی دستگاه به دور سر بیمار میچرخد و عکس بردلری راانجام می دهد. در رادیوگرافی دندان نیاز به آمادگی خاصی قبل از عکسبرداری نیست. توصیه می شود اگر باردار هستید و یا احتمال باردار شدن وجود دارد به پزشک خود اطلاع دهید. هر گونه استفاده از جواهرات، عینک یا اشیاء فلزی در طی این رادیوگرافی ممنوع است چرا که ممکن است با تصاویر اشعه ایکس تداخل داشته باشد. قبل از شروع عکس برداری برای حفاظت سایر اجزا بدن از در معرض قرار گیری تشعشعات یک پیش بند سربی پوشیده می شود.

فواید

پس از انجام رادیوگرافی هیچ تشعشعی در بدن باقی نمی ماند. این نوع رادیوگرافی معمولاً عوارض جانبی ندارد.
رادیوگرافی  پانورامیک دندان می تواند اطلاعات تشخیصی ارزشمندی را برای راهنمایی دندانپزشک یا جراح برای درمان بیماری های دندانی و دهانی ارائه دهد.
همچنین این نوع رادیوگرافی را می توان برای کودکان بسیار خردسال استفاده کرد، زیرا نیازی به قرار دادن فیلم در داخل دهان نیست.

خطرات و معایب

در صورت وجود احتمال بارداری، خانم ها باید همیشه به دندانپزشک یا جراح دهان خود اطلاع دهند.
رادیو گرافی پانورامیک اطلاعات دقیقی در مورد تک تک دندان ها یا بافت های نرم مانند ماهیچه ها ارائه نمی دهد.

رادیوگرافی دندان توموگرافی

توموگرافی با پرتو مخروطی دندان (CT)  که نوع خاصی از تجهیزات رادیوگرافی است انجام می شود. این روش  در مواقعی که رادیوگرافی پانورامیک دندان پاشخگو نیاز دندانپزشک نیست، صورت می گیرد. پزشک ممکن است از این روش برای به دست آورن تصاویر سه بعدی از دندان ها، بافت های نرم، مسیرهای عصبی و استخوان در یک اسکن استفاده کند.

در این نوع از انواع رادیوگرافی نیز توصیه می شود اگر احتمال بارداری وجود دارد به پزشک اطلاع دهید. قبل از مراجعه به مطب جهت عکسبرداری لباس های راحت بپوشید و از استفاده جواهرات پرهیز نمایید.

فواید

برای بررسی قبل از جراحی دندان های نهفته موثر است.
پرتو متمرکز این رادیوگرافی تشعشعات پراکنده را کاهش می دهد.
کیفیت تصویر بهتری را به همراه دارد.
اطلاعات بیشتری را نسبت به رادیوگرافیمعمولی دندان ارائه می دهد.
امکان برنامه ریزی درمانی دقیق تری را فراهم می کند.
سی تی اسکن بدون درد، غیرتهاجمی و دقیق است.
می تواند همزمان از استخوان و بافت نرم تصویربرداری کند.
پس از تصویر برداری هیچ پرتویی در بدن بیمار باقی نمی ماند.
عموما عوارض جانبی فوری ندارد.

خطرات و معایب

احتمال کمی سرطان در اثر قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه وجود دارد.
از آنجایی که کودکان به تشعشع حساسیت بیشتری دارند، تنها در صورتی که برای تشخیص ضروری باشد، باید این روش را انجام دهند.
اگر ضروری نباشد نباید معاینات CT را به صورت مکرر انجام داد.
سی تی اسکن در کودکان همیشه باید با روش کم دوز انجام شود.

رادیوگرافی دندان سفالومتری

آنالیز سفالومتری یک نوع از انواع رادیوگرافی است که از این نظر قابلیت تصویربرداری کامل از جمجمه و گردن شبیه به رادیوگرافی با روش پانورامیک است. با این تفاوت که عکس برداری به جای حرکت کامل 360 درجه و بدون توقف که  در پرتوهای ایکس پانوراما استفاده می شود، با استفاده از یک حرکت فراگیر از پهلو به پهلو گرفته می شود. در واقع در این روش به طور کامل از یک طرف سر بیمار تصویربرداری می‌شود. معمولا این نع عکسبرداری را برای بررسی دندان قبل از ارتودنسی تجویز می کنند.

رادیوگرافی دندان سیالوگرام

سیالوگرافی تصویربرداری از غدد بزاقی است که معمولاً غده پاروتید است. مجاری بزاقی به طور معمول از طریق فلوروسکوپی با حساسیت بالا مورد بررسی قرار می گیرند. به عبارتی دیگر، در طی این روش یک ماده رنگی به غدد بزاقی تزریق می‌شود. از این نوع از انواع رادیوگرافی برای  بررسی مشکلاتی مانند انسداد یا سندرومSjogren  و یا هرگونه اختلالات غدد بزاقی که می توانند منجر به پوسیدگی دندان شوند، استفاده می شود..

رادیوگرافی دندان دیجیتال

این نوع از رادیوگرافی کارآمدتر و ایمن تر رادیوگرافی معمولی است. این روش عوارض خاصی را ندارد نیازی به نگرانی ندارید زیرا تجهیزات این نوع رادیوگرافی شما را در معرض سطوح بسیار کمتری از تابش قرار می دهند. با این روش ا رادیو گرافی می توان تصاویر دو بعدی از ناحیه مورد نظر به دست اورد و آن را جهت نمایش، ذخیره و چاپ به صورت مستقیم به کامپیوتر فرستاد.

مزایا

• قابلیت تقویت و بزرگنمایی تصویر
• ایجاد کوچک‌ترین تغییرات بر روی تصویر که با معاینه دهانی قابل رویت
• ارسال تصاویر به صورت الکترونیکی برای دندانپزشک دیگر
• تابش اشعه کمتر نسبت به رادیوگرافی معمولی

انواع رادیوگرافی دندان با تصویربرداری داخل دهانی

رادیوگرافی داخل دهانی را با استفاده از یک سنسور و یا فیلم در داخل دهان انجام می دهند که درواقع عکسبرداری از دندان از داخل دهان صورت می گیرد. انواع رادیوگرافی دندان شامل روش های مختلفی است که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم.

رادیوگرافی دندان بایت وینگ (Bitewing) 

بایت وینگ یکی از انواع روش‌های رادیوگرافی دندان است که عموما جزئی از معاینه رادیولوژیک است. این روش  اطلاعات حیاتی را برای کمک به تشخیص شایع ترین بیماری های دندانی مانند پوسیدگی دندان و از دست دادن استخوان پریودنتال یا بیماری لثه می دهد. در عکسبردری با این روش بیمار یک قطعه کاغذی مخصوص را گاز می‌گیرد. چرا که این عمل سبب می شود تاج‌های دندان را به‌خوبی ببیند. عموما زا این روش برای بررسی حفره‌های دندان‌ها استفاده می شود.

 رادیوگرافی دندان اکلوزال (Occlusal)

این روش از عکسبراری سقف یا کف دهان را نشان می‌دهد و برای یافتن دندان‌های اضافی، دندان‌های نهفته، شکستگی‌های فک، شکاف کام، کیست‌ دندان ، آبسه‌ها یا تومورها استفاده می‌شود. همچنین ممکن است از رادیوگرافی اکلوزال برای یافتن جسم خارجی در دندان ولثه استفاده شود.تصویربرداری اکلوزال در یک شات تمامی دندان‌ها را نمایش می‌دهد.

رادیوگرافی دندان پری اپیکال (تک دندان)

با استفاده از رادیوگرافی پری اپیکال می توان تغییرات غیر طبیعی داخل دهانی (ریشه و ساختارهای استخوانی) را بررسی نمود. این روش برای نشان دادن تمام قسمت های تک تک دندان ها و بافت های اطراف اپیس طراحی شده است کههر تصویر معمولاً دو تا چهار دندان را نشان می دهد و اطلاعات دقیقی در مورد دندان ها و استخوان آلوئول اطراف آن ارائه می دهد.