بیماری لثه؛ علل، علائم تا عوامل تشدید کننده آن

رعایت بهداشت دهان و دندان نه تنها برای دندان ها حائز اهمیت است بلکه برای سلامت لثه ها بسیار ضروری است. عدم رعایت بهداشت در خصوص لثه ها می تواند سبب ایجاد التهاب و عفونت های لثه شود.

دایره وسعت بیماری های لثه بسیار زیاد و عدم آگاهی می تواند سبب بروز مشکلات بسیار و تشدید این نوع بیماری ها شود. در ادامه به شرح هر کدام از این بیماری ها می پردازیم.

بیماری لثه از شایعترین بیماری های دهان و دندان به شمار می آید که عدم ناآگاهی منجر به نادیده گرفته شدن این بیماری می شود. بیماری های لثه اغلب بدون درد بوده اما خطرناک هستند که در موارد شدید می تواند سبب از دست رفتن دندان در بزرگسالان شود.

عدم رعایت بهداشت دهان و دندان از جمله استفاده نکردن مسواک و نخ دندان از عواملی است که سبب تشکیل پلاک های دندانی می شود که این امر می تواند تاثیر سو بر روی لثه ها و دندان ها داشته باشد. همچنین می تواند بر بافت لثه و استخوان های نگهدارنده دندان تاثیر مخرب گذاشته و منجر به تحلیل لثه شود.

مراحل شدت بیماری لثه

در ابتدا بیماری لثه و حمله پلاک ها اتفاق می افتد، در صورت آنکه به سلامت دهان و دندان توجه شود و دندانپزشک بتواند به سهولت بیماری را تشخیص دهد، التهاب لثه با رعایت رژیم غذایی مناسب و بهداشت دهان و دندان از جمله مسواک زدن و استفاده از نخ دندان به راحتی قابل پیشگیری است.

اما در مرحله دوم بیماری زمانی که بیماری تا حدودی پیشرفت می کند اگر التهاب برطرف نشود، التهاب منجر به بیماری پریودنتال می شود که در حقیقت این نوع بیماری، شکل پیشرفته بیماری لثه است. این نوع بیماری قابل درمان است اما دندانپزشک مجبور به استفاده از تکنیک های سخت تری همانند از بین بردن جرم از عمق ریشه دندان یا لثه نخواهد بود.

به طور معمول بیماری التهاب لثه به دلیل عفونت لثه یا عفونت استخوان اطراف دندان ایجاد می شود و علائم اولیه بیمار به صورت آلودگی لثه به باکتری، خونریزی و متورم شدن لثه است. عدم درمان این بیماری سبب گسترش آن و در نهایت از بین رفتن لثه و دندان می شود.

بیماری لثه به دو دسته Gingivitis و Periodontitis تقسیم بندی می شود. Gingivitis یا التهاب لثه در ناحیه اتصال تاج به ریشه یا طوق دندان مشاهده می شود و به طور معمول سبب درگیری استخوان نمی شود و این در صورتی است که Periodontitis سبب التهاب بافت استخوان و درگیری استخوان های اطراف دندان می شود.

علائم بیماری های لثه

با استفاده منظم از نخ دندان و مسواک از مراحل پیشرفته بیماری می توان به طرز شگفت آوری جلوگیری نمود. علائم می تواند به شرح ذیل باشد:

• قرمزی
• التهاب
• از دست دندان دائمی
• احساس مزه بد در دهان
• درد لثه
• زخم های دردناک
• احساس طعم فلزی در دهان
• افزایش بیش از حد بزاق در دهان
• تب
• حساسیت به سرما

خونریزی لثه

برخی از افراد با خونریزی لثه هنگام مسواک زدن یا غذا خوردن مواجه هستند که این عارضه می تواند از نشانه های خفیف التهاب لثه باشد. اما بایستی بدانید که این نشانه با رعایت بهداشت دهان و دندان، ماساژ لثه و استفاده از دهانشویه و تمیز کردن دندان ها قابل کنترل می شود.

لازم به ذکر است که خونریزی لثه در لثه های سالم اتفاق نمی افتد و این یک حالت طبیعی نیست لذا سعی نمایید با رعایت بهداشت دهان و دندان خود به منظور پیشرفت از بیماری پیشگیری نمایید.

 

بوی بد دهان

گاها پیش آمده که با افرادی مواجه شدید که تجربه بوی بد دهان را دارند، در صورت آنکه بوی بد دهان همیشگی باشد این عارضه می تواند نشان دهنده ابتلا به بیماری لثه باشد که این بوی شبیه به بوی الکل است و به دلیل تجمع باکتری ها زیر لثه ایجاد می شود که با رعایت بهداشت دهان و دندان می توان از آن پیشگیری نمود.

فواصل بین دندانی

با ابتلا به بیماری لثه پس از مدتی دندان ها حرکت کرده و همین امر می تواند سبب ایجاد فواصل بین دندان شود که دیگر دندان ها در موقعیت قبلی خود قرار ندارند.

قرمزی و التهاب لثه ها

لثه های ملتهب  قرمز از نشانه های ابتلا به بیماری های لثه می باشند که به منظور پیشگیری از پیشرفت این بیماری بایستی به دندانپزشک مراجعه نمایید تا بتوان با رعایت بهداشت دهان و دندان و انجام جرمگیری، همچنین سایر روش های درمانی به سرعت از تشدید بیماری و عقب نشینی لثه ها پیشگیری نمود.

حساسیت دندانی

گاهی حساسیت های دندانی ناشی از محکم مسواک کشیدن است اما گاها پیش می آید که حساسیت دندانی ناشی از عقب رفتن لثه ها می باشد. قرار گرفتن ریشه دندان در معرض تحریکات به دلیل عدم پوشش آن از مینای دندان بیشتر خواهد بود و به همین خاطر حساسیت های دندانی بیشتر است.

لق شدن دندان

لق شدن دندان ها یک امر بدیهی و طبیعی نیست لق شدن دندان در بزرگسالان می تواند ناشی از بیماری لثه باشد که به طور معمول این عامل ناشی از پیشرفت بیماری لثه به شمار می آید.

جرم های دندانی

جرم های دندانی سطوح دندان را می پوشانند و جرم ها به رنگ های زرد و سفید می باشد. با پیشروی جرم ها کاملا سخت و تار تار می شود که حتما می بایست با استفاده از دستگاه های جرمگیری از روی سطوح دندان برداشته شود.

لازم به ذکر است زمانی که جرم های دندانی سخت و سفت می باشند با مسواک و نخ دندان کشیدن برطرف نمی شود و حتما می بایست جرمگیری دندان انجام دهند.

علل بیماری لثه

بیماری های لثه توسط باکتری های موجود در پلاک های دندانی ایجاد می شود، در حقیقت پلاک ها مواد چسبنده ای هستند که پس از غذا خوردن ایجاد می شود و دندان ها برای خلاص شدن از باکتری ها، سلول های سیستم ایمنی خود را آزد می کنند که باعث آسیب رساندن به لثه ها، بافت استخوان های اطراف دندانی و همچنین تورم و خونریزی می شود.

پیشرفت بیماری لثه در فرد بسته به شدت حمله یا مقاومت در برابر حمله پلاک ها، همچنین کارایی و پاسخ های ایمنی و التهابی بدن می باشد.

سابقه بیماری های زمینه ای

افرادی که مبتلا به برخی بیماری ها همچون سندرم داون، دیابت و HIV هستند بیشتر در معرض بیماری های لثه ای قرار می گیرند. این افراد به دلیل ضعف سیستم ایمنی بدنی که دارند این بیماری در آن ها بیشتر است.

مصرف دخانیات

جالب است بدانید که از عوامل ابتلا  به بیماری Periodontitis سیگار می باشد. Gingivitis تقریبا به صورت انحصاری در افراد سیگاری رخ می دهد.

افرادی سیگاری با جرم های دندانی بیشتری مواجه هستند. علاوه بر این مصرف تباکو می تواند سبب آسیب به دندان ها و لثه شود که این امر در نهایت منجر به بروز عفونت و همچنین بیماری لثه می شود.

رژیم غذایی

رژیم غذایی از عوامل بسیار مهم است که در سلامت انسان نقش بسزایی دارد اما مشخص نیست که رابطه ای مبتنی بر فیزیولوژیک داشته باشد یا تنها به دلیل رژیم غذایی می باشد.

استرس

یکی از عواملی که سبب می شود تا افراد کمتر به رعایت بهداشت دهان و دندان خود اهمیت بیشتری دهند استرس می باشد. علاوه بر این استرس مزمن سبب می گردد تا مقابله با عفونت ها سخت تر شود.

نامرتبی دندان

یکی دیگر از عواملی که می تواند بر بیماری های لثه تاثیر بگذارد، وضعیت نامناسب و نامرتب دندان ها می باشد زیرا نامرتبی دندان ها می تواند سبب تجمع پلاک های دندانی شود.

ساییدگی دندان ها

از عوامل دیگر که می تواند منجر به بیماری لثه شود، ساییدگی و فشردگی دندان ها می باشد. برخی از افراد بنا بر عادت در خواب یا بیداری دندان های خود را روی هم می سایند که این می تواند منجر به بیماری لثه شود. زیرا در این حالت فشار زیادی به بافت های دندانی وارد می شود که می تواند سبب عقب نشینی لثه ها شود.

پیشگیری از بیماری های لثه

مهمترین عامل در ابتلا به بیماری های لثه پلاک میکروبی می باشد لذا به منظور پیشگیری از بیماری های لثه می بایست سعی نماییم به رعایت بهداشت دهان و دندان بپردازیم. استفاده از نخ دندان حداقل دو مرتبه در روز و انجا چکاپ های دوره ای به پیشگیری از ابتلا به بیماری می تواند کمک بسزایی نماید.

 

عوامل تشدید کننده بیماری لثه

عوامل متعددی می تواند خطر ابتلا به بیماری لثه را افزایش دهد که این موارد عبارت است از:

ژنتیک

ژنتیک درصد زیادی بر روی بیماری لثه تاثیر می گذارد ولی با رعایت موارد بهداشتی به صورت منظم و درست می توانیم از پیشرفت آن بکاهیم.

مصرف دخانیات

از عوامل تشدید کننده بیماری لثه مصرف سیگار و دخانیات می باشد. لازم به ذکر است که مصرف سیگار می تواند سبب مقاومت در برابر درمان و بهبودی شود، که ترک آن تاثیر مثبتی بر بیماری های لثه خواهد داشت.

استرس

استرس سبب تضعیف سیستم ایمنی بدن و تشدید بیماری های لثه می شود.

تغییرات هورمونی

سطح هورمونی در زنان با افزایش و کاهش همراه است که این تغییرات بر روی دهان و دندان تاثیر خواهد گذاشت. لازم به ذکر است که در دوران بارداری، یائسگی و دوران بلوغ با تغییرات هورمونی مواجه می شویم.

داروها

داروهای وجود دارد که سبب خشکی دهان می شود، به طور مثال داروهای ضدافسردگی و کنترل فشارخون جز این دسته از دارو ها به شمار می آیند که بایستی بدانید این نوع داروها سبب افزایش پلاک های دندانی می شود.

از دیگر داروهایی که برای کنترل تشنج مورد استفاده قرار می گیرد و همچنین داروهایی برای سرکوب سیستم ایمنی بدن، داروهای برای نیاز به پیوند اعضا و پیشگیری از رد پیوند مصرف می شوند می تواند تاثیر منفی بر بیماری لثه داشته باشند.

علاوه بر این داروهای وجود دارد که به منظور مسدود کننده کانال های کلسیمی در درمان فشارخون بالا، درد قفسه سینه یا آریتمی های قلبی مورد استفاده قرار می گیرند که این نوع داروها هم می تواند سبب تاثیر منفی بر بیماری لثه شوند.

ارتباط بیماری ها با بیماری لثه

ابتلا به برخی بیماری های خاص همچون دیابت، آتریت روماتوئید و HIV می تواند احتمال ابتلا به بیماری لثه را افزایش دهد. البته جای هیچ گونه نگرانی نیست، با رعایت بهداشت دهان و دندان و چکاپ های دوره ای منظم می توانید با آگاهی کامل به سلامت لثه و دندانی خود بپردازید و بیماری را کنترل کنید.

بیماری لثه با بسیاری بیماری ها در ارتباط است و می تواند بر آن تاثیر بگذارد و سبب تشدید آن شود. لذا توجه به این نوع بیماری ها از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.

ارتباط بیماری های قلبی با بیماری لثه و همچنین بیماری آترواسکلروز یا انسداد شریان ها بدین صورت است که ابتلا به این دو بیماری سبب تشدید بیماری لثه می شود.

همچنین سکته مغزی و ابتلا به بیماری لثه در دوران بارداری از عوامل تاثیر گذار دیگر در بیماری های لثه می باشد. لازم به ذکر است که افراد مبتلا به بیماری لثه در دوران بارداری احتمال خطر زایمان زودرس در آن ها بیشتر است.

دیابت و بیماری های تنفسی می تواند سبب تشدید بیماری لثه شود. باکتری های درگیر در بیماری تنفسی احتمال افزایش عفونت ریه را به همراه خواهد داشت و می تواند سبب بدتر شدن شرایط ریه ها شود.  لذا سلامت لثه و رعایت بهداشت دهان و دندان بسیار حائز اهمیت می باشد.

 

تغذیه نادرست

تغذیه برای سلامت کل بدن و سیستم ایمنی حائز اهمیت است و کمبود ویتامین سی شدید می تواند باعث خونریزی لثه شود.

سفید شدن لثه ها

هر گونه تغییر در لثه ها از جمله؛ خونریزی لثه، قرمزی و تورم، تغییر رنگ یا سفید شدن آن ها بسیار مهم است. زمانی که دهان و دندان از سلامت کامل برخوردار باشند لثه ها کاملا به رنگ صورتی بوده و پایدار می باشند اما زمانی که با عدم رعایت بهداشت دهان و دندان مواجه شویم رنگ لثه ها کاملا تغییر کرده و به رنگ سفید تغییر می کند و اینکه سبب التهاب و زخم لثه ها می شود.

لازم به ذکر است که درمان سفید شدن لثه ها با توجه به دلیل بروز آن متفاوت است. گاها پیش می آید که سفید شدن لثه ناشی از کم خونی باشد که روش های درمان براساس تغییر رژیم غذایی، مصرف مکمل ها، مولتی ویتامین ها می باشد.

آبسه دندان

آبسه دندان غدد عفونی و چرکی هستند که در اطراف ریشه دندان تشکیل می شود و به طور معمول آبسه دندان پس از پوسیده شدن ایجاد می شود. در صورت آنکه پوسیدگی های دندانی ایجاد شود و به آن بی توجهی شده و تحت درمان قرار نگیرند، این امر می تواند سبب از بین رفتن مینای دندان و همچنین رسیدن پوسیدگی به ریشه دندان شود که آبسه دندان بروز می کند.

درمان آبسه دندان به طریق مختلفی از جمله؛ آنتی بیوتیک ها، کشیدن دندان، جراحی و گاهی اوقات روت کانال تراپی می باشد که روش های درمان براساس عوامل مختلف متفاوت می باشد.

بیماری لوکوپلاکیا

بیماری لوکوپلاکیا سبب ایجاد لکه های سفید بر روی لثه ها، دهان و زبان می شود. از عوامل تحریک کننده این بیماری استعمال دخانیات می باشد. وجود لکه های سفید کاملا بی ضرر بوده و عموما خود به خود درمان می شود اما اگر بیماری لوکوپلاکیا وجود داشته باشد احتمال ابتلا به سرطان وجود دارد.

عقب رفتگی لثه

افزایش سن عقب رفتگی لثه ها می شود که این امر منجر به تحریکات موضعی ریشه و افزایش طول دندان می شود که می تواند به لحاظ زیبایی مشکلاتی را برای فرد ایحاد نماید. ریشه دندان به دلیل عدم پوشش بیشتر در معرض پوسیدگی و در دراز مدت با عفونت لثه مواجه خواهد بود که با رعایت بهداشت دهان و دندان می توانیم از بروز پوسیدگی ها و مشکلاتی از این قبیل پیشگیری نماییم.

درمان عقب رفتگی لثه ها به صورت جراحی، استفاده از گرافت ها و ترمیم به وسیله کامپوزیت های دندانی می باشد.

نکته طلایی و پایانی

هر گونه تغییر در لثه ها از جمله التهاب، قرمزی، وجود لکه های سفید، خونریزی ها و … را جدی بگیرید، زیرا هیچ کدام از این علائم طبیعی نیستند و بایستی تحت بررسی قرار بگیرند.

تمامی افراد با رعایت بهداشت دهان و دندان، انجام جرمگیری های دندان در فواصل مختلف به راحتی می توانند از ابتلا به بیماری لثه پیشگیری نمایند. ولی در صورت ابتلا به بیماری لثه اگر درمان به سرعت انجام نشود بیماری پیشرفت کرده به استخوان نگهدارنده اطرافت دندان می رسد که این امر می تواند منجر به لقی دندان و از دست رفتن دندان ها شود.

نکته مهم دیگر بسیاری از بیماران دارای تظاهر دندانی هستند و گاهی اولین تظاهر آن ها می تواند در حفره دهان به شکل یک زخم یا تغییر رنگ و موارد مشابه باشد و به همین دلیل عدم توجه به یک چنین علائمی می تواند باعث تاخیر در تشخیص و درمان و خسارت جبران ناپذیری شود بنابراین توصیه می شود همیشه به سلامت دهان و دندان و بافت های نگهدارنده آن توجه نمایید و در صورت هر گونه مشکل یا حالت غیر طبیعی در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه نمایید.